Przyswajalność żelaza z produktów mięsnych jest znacznie większa niż z żywności pochodzenia roślinnego.
Składnik czerwonych krwinek
Około 75% żelaza w organizmie zawarte jest w dojrzałych czerwonych krwinkach znajdujących się w krwi krążącej w organizmie oraz komórkach, z których powstają. Interesującym jest także fakt, że żelazo odzyskiwane jest ze starych erytrocytów. Niewielka ilość tego składnika tracona może być w wyniku drobnych krwawień czy złuszczania nabłonka jelitowego. Na uzupełnienie tych strat wystarczy prawidłowo zbilansowana dieta.
Czym objawia się niedobór żelaza?
Wyczerpanie, zmęczenie, duszność to tylko niektóre objawy niedoboru żelaza. Z anemią związane są także bóle głowy, szum w uszach czy zaburzenia w odczuwaniu smaku. Blada cera, zajady w kącikach ust, a także rozwarstwiające się paznokcie również mogą świadczyć o deficycie tego składnika.
Od czego zależy wchłanianie żelaza?
W produktach spożywczych żelazo występuje w różnych formach, w zależności od pochodzenia żywności. W roślinach znajduje się tzw. żelazo niehemowe, którego przyswajalność określa się na poziomie ok. 5-10%. Natomiast mięso stanowi źródło żelaza hemowego o szacunkowej przyswajalności 25-50%.
Należy też dodać, że wchłanianie żelaza zależy od różnych składników diety. Witamina C, cukier mleczny, fruktoza, czy aminokwasy takie jak cysteina i lizyna ułatwiają wchłanianie żelaza. Natomiast wapń, polifenole, taniny czy fityniany, a także leki typu aspiryna, powodują obniżanie przyswajalności żelaza.
Ciężarne, niemowlęta, osoby starsze a zapotrzebowanie na żelazo
Do grup osób, które są szczególnie wrażliwe na potrzeby związane z żelazem możemy zaliczyć niemowlęta, kobiety ciężarne, a także osoby starsze. Niemowlęta przez ok. pierwszych 6 miesięcy życia korzystają z żelaza, które nagromadziło się w ich wątrobie podczas ostatniego trymestru ciąży. Mleko kobiece zawiera niewielką ilość tego składnika. Dlatego ryzyko anemii wzrasta w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie lub z niską masą urodzeniową.
Kobiety ciężarne stanowią kolejna grupę zagrożoną niedoborem żelaza. Wzrost objętości krwi, utworzenie łożyska, a także magazynowanie żelaza w wątrobie dziecka odpowiadają za główne czynniki ryzyka.
Seniorzy cierpią na niedobory żelaza, nie tylko z uwagi na często niedoborową dietę, ale także na różne dolegliwości chorobowe, które związane są z wiekiem podeszłym.
Warto również podkreślić fakt, że nieprawidłowo zbilansowane diety wegetariańskie również mogą zwiększać ryzyko anemii z niedoboru żelaza.
Akademii wiedzy o żywieniu Polskiego Towarzystwa Dietetyki – JEDZ NA ZDROWIE