Gdzie produkowane jest 90% serotoniny, hormonu szczęścia? Który, wydaje się zapomniany organ odpowiada za ogromną ilość procesów zachodzących w naszym organizmie? To jelita – jeden z największych i najbardziej aktywnych metabolicznie organów. Nazywane często drugim mózgiem człowieka, są zdrowotnym centrum organizmu. Kluczowym elementem pozwalającym na ich prawidłowe działanie jest mikrobiota. To ona może być uznana za prawdziwy narząd, który w symbiozie z jelitami pełni szereg funkcji w naszym organizmie[1],[2]. Czym jest, jakie ma funkcje, jak ją wspierać?
Kiedyś określana mianem mikroflory, mikrobiota jelitowa to wszystkie drobnoustroje (bakterie, wirusy
i grzyby) zasiedlające przewód pokarmowy człowieka oraz ich geny (mikrobiom). To 10-krotność liczby komórek naszego organizmu, aż 1500 gatunków bakterii oraz średnio 3 miliony dodatkowych genów do genomu co powoduje, że koduje ona około 150 razy więcej genów niż DNA człowieka2. Metabolity czyli produkty przemiany materii, wytwarzane przez mikrobiotę człowieka, stanowią 20% metabolitów całego organizmu. Związki te krążąc w naszej krwi, pośredniczą w komunikacji mikrobiota – człowiek, przez co mają ogromy wpływ na równowagę naszego organizmu, modulując m.in. jego odporność, metabolizm i syntezę wielu innych substancji, których sami nie jesteśmy w stanie wytworzyć, jak np. witaminy[3],[4]. Jakkolwiek mikrobiota kształtuje się i zmienia na przełomie naszego życia i zależy od wielu czynników, jej skład jest unikalny dla każdego człowieka i niepowtarzalny jak odcisk palca[5].
Bakterie wchodzące w skład mikrobioty jelitowej pełnią rozmaite funkcje w naszym organizmie, żyjąc
w symbiozie zapewniają m.in. rozkład resztek pokarmowych, przyswajalność składników mineralnych oraz elektrolitów, np. magnezu czy wapnia, syntezę witamin z grupy B oraz wit. K, eliminację patogenów, hamowanie reakcji zapalanych2,4. Wszystko to dzieje się w stanie eubiozy, kiedy mikrobiota zawiera odpowiednie ilości odpowiednich gatunków baterii, jest odpowiednio zróżnicowana strukturalnie i ilościowo. Charakteryzuje się przewagą pożądanych bakterii, niezbędnych w prawidłowym procesie trawienia, wchłaniania, ale również metabolizmie i ochronie immunologicznej całego organizmu5.
W momencie gdy ta równowaga zostaje zachwiana, dochodzi do zjawiska dysbiozy, charakteryzującej się zmianą w składzie drobnoustrojów. To powoduje nierównowagę między pożytecznymi i potencjalnie patogennymi bakteriami. Dysbioza może wynikać ze zmian w składzie, aktywności metabolicznej lub zmian w lokalnym rozmieszczeniu mikrobioty jelitowej i skutkować utratą organizmów pożytecznych, nadmiernym wzrostem organizmów potencjalnie szkodliwych oraz utratą ogólnej różnorodności mikrobiologicznej.
Ma to poważne konsekwencje w funkcjonowaniu układu pokarmowego oraz bariery jelitowej, co z kolei może prowadzić do rozwoju różnego rodzaju zaburzeń, a nawet chorób5. Do dysbiozy może prowadzić wiele czynników, m.in. zmiana diety lub dieta niezbilansowana, zmiana trybu życia, częste podróże lub zmiana miejsca zamieszkania, stres oraz antybiotykoterapia5.
Aby zapobiegać dysbiozie, warto do układu pokarmowego wprowadzić pożyteczne bakterie – probiotyki, które mają korzystny wpływ na ekosystem mikrobioty jelitowej. Ten proces określany jest mianem probiozy. Efekty probiozy, to przede wszystkim ułatwienie tworzenia biofilmu jelitowego, który zwiększa odporność „przyjaznych” bakterii na czynniki zewnętrzne, w tym na działanie antybiotyków[6]. Również produkcja bakteriocyn, „naturalnych antybiotyków” posiadających aktywność antydrobnoustrojową[7].
Drobnoustroje probiotyczne to podawane doustnie wyselekcjonowane kultury bakteryjne lub drożdży, wykazujące pozytywne działanie na zasiedlany przez nie rejon organizmu, wywierające ogromny wpływ na zdrowie, są kluczowe dla jego zachowania[8].
Probiotyki w przewodzie pokarmowym mogą się komunikować bezpośrednio z elementami bariery jelitowej wzmacniając i stabilizując jej funkcje, co z kolei może zapobiegać rozwojowi różnego rodzaju zaburzeń,
a nawet chorób5,[9],[10]. Podanie probiotyków zapewnia stymulację odporności organizmu, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia oddziaływania infekcji, w tym bakteryjnych i wirusowych. Ta odpowiedź odpornościowa mikrobioty jelitowej jak i probiotyków, jest również odnotowywana w tkankach poza przewodem pokarmowym[11]. Ponadto zaobserwowano, że probiotyki wpływają na ogólną tolerancję immunologiczną wobec antygenów pokarmowych[12].
Kultury bakterii, które znajdują zastosowanie w preparatach probiotycznych, muszą spełniać szereg warunków, w tym przede wszystkim[13],[14]:
- wykazywać zdolność przyczepiania się do komórek nabłonka jelit,
- z łatwością kolonizować przewód pokarmowy,
- nie wytwarzać toksycznych produktów ubocznych metabolizmu, które byłyby szkodliwe dla organizmu
- być odpornymi na niskie pH soku żołądkowego,
- pozostawać żywe w obecności żółci,
- działać przeciwstawnie wobec bakterii patogennych przewodu pokarmowego,
- pochodzić od człowieka.
Produkty probiotyczne warto stosować profilaktycznie, w celu uzupełnienia mikrobioty jelitowej. Szczególnie jednak zaleca się stosowanie ich w trakcie i po antybiotykoterapii, która wyjaławia mikrobiotę przewodu pokarmowego, w okresach osłabienia odporności, w tym przy zmianie pór roku, po chorobie, w sytuacjach stresowych, przy wzmożonym wysiłku fizycznym i umysłowym oraz w podróży – zmiana mikroflory związana ze zmianą miejsca to przyczyna wielu problemów pokarmowych u osób podróżujących, w tym przede wszystkim ostrej biegunki, zwanej biegunką podróżnych.
Suplementując bakterie probiotyczne, należy zastosować szczepy odpowiadające danemu zapotrzebowaniu, najlepiej wybrać preparat zawierający wiele szczepów bakterii.
Nowa linia probiotyków Normabiotic® to wsparcie jelit na każdą okazję, unikalne połączenie probiotyków, witamin i minerałów. Preparaty wspierają organizm podczas infekcji, w czasie podróży oraz dbają o komfort trawienia. W linii znajdują się trzy preparaty:
Więcej informacji na: www.normabiotic.pl
Normabiotic COMPLETE® Suplement diety 10 kapsułek
Zawartość składników aktywnych w zalecanej do spożycia porcji dziennej:
1 kapsułka: (Bifidobacterium animalis ssp. lactis LAFTI® B94, Bifidobacterium bifidum HA-132, Lactobacillus helveticus Rosell®-52, Lactobacillus rhamnosus Rosell®-11, Lactobacillus rhamnosus GG) 5 mld j.t.k., 120 mg wapnia (węglan wapnia) – 15% RWS.
[RWS – referencyjna wartość spożycia dla osób dorosłych, j.t.k. – jednostek tworzących kolonie].
Zalecane spożycie dorośli: Jedna kapsułka dziennie. Spożywać na początku posiłku, popijając dużą szklanką wody. Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia.
Przyjmować przez 1 miesiąc. W razie potrzeby można powtórzyć.
Normabiotic ODPORNOŚĆ® Suplement diety 12 saszetek
Zawartość składników aktywnych w zalecanej do spożycia porcji dziennej:
1 saszetka: Bacillus clausii (szczep SIN) 6 mld j.t.k, 5 mg cynku (glukonian cynku) – 50% RWS, 62,5 µg selenu (selenian sodu) – 114% RWS.
[RWS – referencyjna wartość spożycia dla osób dorosłych, j.t.k. – jednostek tworzących kolonie].
Zalecane spożycie dorośli: Jedna saszetka dziennie. Zawartość saszetki wsypać bezpośrednio do ust. Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia.
Normabiotic PODRÓŻ® Suplement diety 12 saszetek
Zawartość składników aktywnych w zalecanej do spożycia porcji dziennej:
1 saszetka: Saccharomyces cerevisiae boulardii CNCM-I-1079 5 mld j.t.k, 489,5 mg fruktooligosacharydów, 400 µg witaminy A (palmitynian retinylu) – 50% RWS, 1.25 µg witaminy B12 (cyjanokobalamina) – 50% RWS, 2.50 µg witaminy D (cholekalcyferol) – 50% RWS, 0.70 mg witaminy B6 (chlorowodorek pirydoksyny) – 50% RWS, 100 µg kwasu foliowego (kwas pteroilomonoglutaminowy) – 50% RWS.
[RWS – referencyjna wartość spożycia dla osób dorosłych, j.t.k. – jednostek tworzących kolonie].
Zalecane spożycie:
Dla dzieci powyżej 6 roku życia i dorosłych 1 saszetka dziennie. Zawartość saszetki wsypać bezpośrednio do ust. Dla dzieci w wieku 3-6 lat rekomenduje się, aby wsypać zawartość saszetki do szklanki z wodą.
Rekomendowany czas przyjmowania produktu: 1 miesiąc.
Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia.
Środki ostrożności dotyczące stosowania: Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia. Suplement diety nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety.
Podmiot wprowadzający do obrotu: Sanofi-Aventis Sp. z o.o., ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa
[1] Pediatria po Dyplomie Vol. 14 nr 1, luty 2010
[2] Postępy Fitoterapii 3/2015, s. 193 – 200
[3] Nat Rev Immunol. 2016 May 27;16(6):341-52
[4] POST. MIKROBIOL., 2012, 51, 1, 27–36
[5] Inflamm Bowel Dis, 2016, 22(5): 1137-1150
[6] Medycyna Wet. 2010, 66 (7)
[7] BIOTECHNOLOGIA 1 (68) 114-130 2005
[8] Kuśmierska A., Fol M., Właściwości immunomodulacyjne i terapeutyczne drobnoustrojów probiotycznych, Problemy higieny i epidemiologii, nr 95 (3)/2014, http://www.phie.pl/pdf/phe-2014/phe-2014-3-529.pdf
[9] https://www.termedia.pl/gastroenterologia/Dr-hab-Wojciech-Marlicz-Mikrobiota-powinna-byc-traktowana-jako-osobny-narzad,34434.html dostęp kwiecień 2020
[10] New Microbiologica, 2016, 39, 1-12
[11] Neurobiology of Disease 136 (2020) 104714
[12] POST. MIKROBIOL., 2017, 56, 2, 157–162
[13] WGO Global Guideline Probiotics and prebiotics. 2017
[14] Świat Przemysłu Farmaceutycznego. 2, 2015, 58-63